Jarenlang heb ik gezocht naar iets buiten mijzelf wat mij ‘beter’ zou kunnen maken. Iets waardoor ik een ‘normaal’ leven kon leiden met een baan, vrienden en een partner. Ik probeerde in allerlei therapieën vaardigheden aan te leren, of juist af te leren, inzicht te krijgen in gedragspatronen en die te veranderen. Er moest altijd iets af, bij, weg, meer, minder, anders.

Het werd niet beter

Een therapeut bestempelde mijn problematiek als een ‘therapieresistente persoonlijkheidsstoornis’. Ik werd moedeloos en voelde me falen als vriendin, dochter, mens. Nu oefen ik met gewoon maar een beetje mijzelf zijn. Of: mijzelven. Alles mag er zijn, want alles is er al.

Tijdens al die therapieën waardoor ik iets aan mijn gedrag en gevoel probeerde te veranderen, vroeg niemand: ‘Waarom heb je dit gedrag eigenlijk nodig?’ Door de focus op psychiatrische diagnoses en het systeem dat daar volledig op is ingesteld, vergeten we dat mentale ontregeling altijd (contextuele) betekenis heeft. Het is heel menselijk dat we pijn, lijden en ontregeling bij de ander weg willen nemen. Maar gedurende die nobele daad vergeten we soms dat we daarmee ook iemand onteigenen, beroven van een bepaalde waarde, functie of bescherming.

Een voorbeeld: mijn zelfdestructieve gedrag was altijd een belangrijk punt in therapie. Ik schaamde me kapot en ik veroordeelde mezelf om dit ‘kinderachtige’, ‘aanstellerige’ en ‘manipulatieve’ gedrag. Ik wilde dat dit gedrag verdween, maar dat bleek nog niet zo eenvoudig. Ironisch genoeg voelde het verwijderen van mijn zelfdestructieve gedrag alsof ik een deel van mezelf weg moest snijden. En wanneer mijn behandelaren zich gingen bemoeien met mijn zelfdestructie door bijvoorbeeld afspraken te maken of eisen te stellen, voelde ‘t alsof zij zonder toestemming mijn binnenste binnendrongen.

Nu probeer ik dat zelfdestructieve gedrag als een onderdeel van mij te zien. Iets wat er is, soms komt maar ook weer gaat. Iets wat niet per se weg moet, want ook dit deel heeft een functie, betekenis. Deze gedachte is gebaseerd op de ‘Internal Family Systems’ theorie, waarin wordt gesteld dat wij allemaal innerlijke delen hebben. ‘Sommige van die delen zijn getraumatiseerd en andere hebben een beschermende functie, maar allemaal hebben ze het beste met ons voor en zijn ze van grote waarde voor het innerlijke systeem als geheel.’ (IFS, Richard C. Schwartz e.a.)

Door al die gedragsveranderende en -inzichtgevende therapieën was ik moe gestreden

Nu probeer ik langzamerhand de strijdbijl te begraven en de verschillende delen toe te knikken. Ze hoeven niet weg, niemand hoeft weg, zelfs de boze en onaardige delen niet. Het is juist het idee dat ik alle delen welkom mag heten. Wanneer ik me voel verzanden in zelfdestructie of suïcidaliteit probeer ik dit als deel van mij te herkennen, erkennen en toe te spreken. Ook dit deel heeft namelijk betekenis, en zal me vast voor iets willen behoeden. Deze delen worden in IFS ‘beschermers’ genoemd.

Helaas heb ik along the road extreme beschermers ontwikkeld

Die zijn erg goed in het verbannen van mijn meer kwetsbare delen. Zo blijven de delen die getraumatiseerd, verdrietig en eenzaam zijn, gevangen zitten in het verleden en blijf ik die delen ervaren als vervelende, verstikkende en onthechte kinderen. Mijn beschermers proberen me af te leiden van de pijn die deze delen met zich meedragen. Dat is vriendelijk van ze, maar het gevolg is wel dat ik me vaak opgesloten en niet-gezien voel, omdat die getraumatiseerde delen geen aandacht krijgen.

Lees het hele artikel op https://www.psychosenet.nl/intern-familiesysteem-over-trauma-innerlijke-dialogen-en-ifs/

Anne van Winkelhof schrijft meer mooie blogs en poëzie; bekijk haar eigen website: www.annevanwinkelhof.nl